Over de tentoonstelling
De overzichtstentoonstelling Wie wij zijn brengt drie projecten van fotografe en videokunstenares Rince de Jong (Rotterdam, 1970) bijeen. Het oeuvre van De Jong heeft zich ontwikkeld doordat zij zich letterlijk onderdompelt in de wereld van haar onderwerpen. De kunstenares werkte achtereenvolgend parttime in de bejaardenzorg, een kinderdagverblijf en als begeleider van mensen met een verstandelijke beperking. Door deel te worden van de dagelijkse routines en omgeving van haar modellen heeft De Jong een oeuvre opgebouwd dat liefdevol, puur, eerlijk en direct is.
“Haar foto’s en films zijn meer dan een documentaire, veel meer dan een tijdsbeeld. Ze zeggen iets over de manier waarop mensen zijn.”
– Merel Bem, De Volkskrant, 18-03-2009
Lang leven
Dementerende ouderen
Rince de Jong beschouwde haar carrière als fotografe en haar baan als verzorgster van demente ouderen aanvankelijk als twee gescheiden werelden. Tot de kunstenares eind jaren negentig de ouderen gaat beschouwen als haar modellen. Haar camera richt ze vanaf dat moment op de bewoners van het verzorgingstehuis en De Jong weet op een bedachtzame manier de ouderen vast te leggen. Zonder oordeel worden zij geportretteerd in hun eigen habitat.
Met haar werk wil De Jong geen dramatisch of zielig beeld schetsen van dementerende ouderen. Haar ervaring met de doelgroep grijpt ze aan om de schoonheid te tonen van mensen die door dementie noodgedwongen hun masker hebben laten vallen. Dit laat een kinderlijke onschuld zien bij mensen die al een lang leven achter zich hebben. In de foto’s is het vertrouwen tussen fotografe en model sprekend. De portretten resulteerden in de serie Lang leven, waarin de kwetsbare ouderen hun eigenwaarde en identiteit hebben behouden. Bovendien maakt het project een wereld inzichtelijk die zich veelal achter gesloten deuren afspeelt.
Wat ìs dat?
Het kinderdagverblijf
De serie Wat is dat? bestaat uit negen korte films. Het idee ervoor ontstond in 2000 in een Rotterdams kinderdagverblijf en de werken ontwikkelden zich gedurende de vijf jaar dat Rince de Jong er werkte. De keuze om deze serie in (acht millimeter) zwart-wit films te maken is een bewuste en vormt een contrast met andere (kleur) video-installaties uit haar oeuvre.
De Jong laat de camera draaien en portretteert de kinderen in hun onschuld. Als stille registrator legt ze deze, voor haar dan nieuwe doelgroep, op beeld vast zonder enige vorm van menselijk ingrijpen. Kinderlijke driften worden getoond en de camera wordt niet stilgezet op ongemakkelijke momenten, zoals wanneer er een handgemeen ontstaat over een stuk speelgoed. Vertedering, oprechtheid en ongemak komen tot de kijker. Herkennen wij dit gedrag als volwassenen nog steeds? En wat zegt dit over ons?
Zij zijn
Mensen met een verstandelijke beperking
Op integere wijze vroeg Rince de Jong voor een van haar werken uit de serie Zij zijn aan mensen met een verstandelijke beperking om elkaar in de ogen te kijken zonder te spreken. De duo’s werden tegenover elkaar op een stoel gezet met een krappe ruimte tussen beide hoofden. Spanning is voelbaar, want hoe verloopt de interactie tussen de twee? Het op deze wijze ensceneren levert tedere, humoristische en ontroerende beelden op. Er ontstaan situaties die op een subtiele manier basale reacties uitlokken. Het gaat niet zozeer over de kwetsbaarheid van de geportretteerden, maar De Jong laat je door hun ogen bewust naar jezelf kijken. Liefde en bewondering voor de mens lopen als een rode draad door het werk van De Jong en dit resulteert in een intiem oeuvre. Bij Bergarde Galleries zijn de drie projecten nu voor het eerst naast elkaar te bewonderen.